နောက်ခံသမိုင်း
မြန်မာနိုင်ငံတွင် သတ္တုတူးဖော်ရောင်းဝယ်မှုသည် ရှေးမြန်မာမင်းများ လက်ထက်ကပင် ထွန်းကား လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုခေတ်က သတ္တုတွင်းများကို ဘုရင်ကပိုင်ဆိုင်၍ သတ္တုတွင်းတူးသူများက လုပ်ကိုင်ခွင့်အတွက် အခွန်တော်များကို ဆက်သခဲ့ကြပါသည်။ သမိုင်းမှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သော သတ္တုတွင်း လုပ်ငန်းမှာ (၁၅)ရာစုခေတ်တွင် တရုတ်လူမျိုးများ စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် ဘော်တွင်းသတ္တုတွင်းဖြစ် ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ မြန်မာဘုရင်များခေတ်တွင် ငွေ၊ ခဲနှင့် သွပ်ကို ဘော်တွင်း၊ သံကို ရှမ်းပြည်နယ်၊ ခဲမဖြူကို အောက်မြန်မာပြည်ရှိ ထားဝယ်နှင့်မြိတ်၊ ပတ္တမြား၊ နီလာကျောက်မျက်ရတနာကို မန္တလေးမြို့မှ (၁၂)မိုင် အကွာရှိ စကျင်ဒေသမှ လည်းကောင်း၊ မိုးကုတ်ဒေသမှလည်းကောင်း ထုတ်လုပ်ကြပါသည်။ ရရှိသော ပတ္တမြား လုံးကြီးလုံးကောင်းကို ဘုရင်သို့ ဆက်သရကြောင်း သိရှိရပါသည်။
၁၈၈၅ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလုံး ဗြိတိသျှလက်အောက် ရောက်ရှိခဲ့ပြီးနောက် ၁၈၈၇ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလတွင် Upper Burma Ruby Regulation ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး သတ္တုတွင်း၏ကဏ္ဍတစ်ရပ် ဖြင့် ပါဝင်ခဲ့သော ရေနံထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းနှင့် သက်ဆိုင်သည့် (ရေနံတွင်းနယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ခြင်း၊ တွင်းအုပ်ရာထူး ခန့်အပ်ထားခြင်း) ရေနံမြေအက်ဥပဒေကို ၁၉၁၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါ သည်။ ၁၉၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ(၁)ရက်နေ့တွင် သတ္တုတွင်းဥပဒေ The Mines Act (Indian Act 1923 1St July 1924)ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး MineralConcession Rules (1913)အရ ဂရန်ကွက်ချခြင်း၊ ဓာတ်သတ္တုခွန် သတ်မှတ်ခြင်း၊ အခွန်ကောက်ခံခြင်းတို့ကို ဘုရင်ခံမှ တိုက်ရိုက် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်နှင့် ဂျပန်ခေတ်ရောက်ရှိခဲ့ချိန်တွင် သစ်တောနှင့်သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာနဟူ၍ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပြီး သခင်ထွန်းအုပ်က ဝန်ကြီးအဖြစ် စတင်တာဝန်ယူ၍ အဆင့်ဆင့် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် လွပ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပြီးနောက် သယံဇာတနှင့် ဓာတ်သတ္တုများ တူးဖော်ထုတ်လုပ်ရာတွင် နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ဥပဒေဖြင့်ပြဋ္ဌာန်းထားသော အကျိုးခံစားခွင့် ရရှိနိုင်စေ ရန်အတွက်လိုအပ်သောဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် ဓာတ်သတ္တုပင်ရင်း အခြေအမြစ် များတိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးအောင်ဆောင်ရွက်ရေးကော်ပိုရေးရှင်းဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး သတ္တုတွင်းများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှု အချို့ကို နိုင်ငံတော်မှ ဝယ်ယူပြီး မူလကုမ္ပဏီနှင့် ဖက်စပ်စနစ်ဖြင့် ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ဓာတ်သတ္တုဌာနခွဲအား စက်မှုလက်မှုနှင့် သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာနမှ ခွဲထုတ်၍ သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာနအဖြစ် သီးခြားစီမံဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး၏ ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ မတ်လ(၃၀)ရက်စွဲပါ ကြေငြာချက်အမှတ် (၁/၂၀၁၆) ဖြင့် သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဌာန၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့်သစ်တောရေးရာဝန်ကြီးဌာနတို့အား ပူးပေါင်း၍ သယံဇာတနှင့်သဘာ၀ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာနအဖြစ် ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။
တာဝန်များ
၁။ ဓာတ်သတ္တုပစ္စည်းများ တိုးချဲ့ရှာဖွေ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးကို နိုင်ငံပိုင်အဖွဲ့အစည်းများမှ လည်းကောင်း၊ ပြည်တွင်းပြည်ပ ပုဂ္ဂလိကအဖွဲ့အစည်းများမှ လည်းကောင်း ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်ရန်၊
၂။ ဓာတ်သတ္တုပစ္စည်းများ ရှာဖွေတူးဖော်ထုတ်လုပ်ရာတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးကို အလေးထား ဆောင်ရွက်ရန်၊
၃။ သတ္တုတွင်းဟောင်းများကို ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် မွမ်းမံရေးလုပ်ငန်း များကိုအလေးပေးဆောင်ရွက်ရန်၊
၄။ ကမ္ဘာ့စျေးကွက်ကို မျက်ခြေမပျက်လေ့လာပြီး အလားအလာကောင်းသည့် ဓာတ်သတ္တုများ ထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချ နိုင်ရေးကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ရန်၊
၅။ တိုးတက်ထွက်ရှိလာသည့် သတ္တုတွင်းထွက်ပစ္စည်းများကို ပြည်ပသို့တိုးတက်တင်ပို့ ရောင်းချရေးနှင့် ပြည်တွင်း လိုအပ်ချက် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရေးကို ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရန်၊
၆။ ကျောက်မျက်ရတနာနှင့် သတ္တုများကို ဆင့်တက်ပြုပြင်ပြီး အရည်အသွေးမြင့် ကုန်ချောပစ္စည်းများအဖြစ် တိုးချဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရန်၊
ရည်မှန်းချက်များ
၁။ ဓာတ်သတ္တု တွင်းထွက်ပစ္စည်း များကို ပြည်တွင်း စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းများအတွက် ကုန်ကြမ်းလိုအပ်မှု
ဖြည့်ဆည်းပေးရေးနှင့် ပြည်ပပို့ကုန်တိုးချဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး အတွက် ကြိုးပမ်းရန်၊
၂။ ရေရှည်တွင် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အကြီးစားစက်မှုလုပ်ငန်းများအစပျိုးနိုင်ရန် လိုအပ်သည့်
ဓာတ်သတ္တု ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ တိုးချဲ့ ထုတ်လုပ်ရေးကို ကြိုးပမ်းရန်
၃။ အရေးကြီးသောဓာတ်သတ္တုပစ္စည်းများ တိုးချဲ့ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရေးကို အလေးပေး ဆောင်ရွက်ရန်၊
ဆက်သွယ်ရန်လိပ်စာနှင့်ဖုန်းနံပါတ်
ရုံးအမှတ်(၁၉)၊ နေပြည်တော်
၀၆၇-၃၄၀၉၀၁၀